Моменти на врвни откритија кај мултипла склероза (МС)

Во 1421 година, Св. Лидвина лизгаше на мраз во Сиедам, Холандија, кога одеднаш стана слаба и падна, скрши ребро на 15-годишна возраст. Нејзиниот пад беше првиот знак за нејзината болест, што постепено се влошуваше сè додека не и беа парализирани двете нозе. Историчарите ја сметаат Лидвина за еден од првите документирани случаи на МС.1

Во 1830-тите, францускиот анатомист Жан Крувејлјер и шкотскиот патолог Роберт Карсвел независно, но истовремено, први ги опишале и илустрирале лезиите на нервниот систем што се развиваат кај МС.2, 3

Д-р Жан-Мартин Шарко, професор на Универзитетот во Париз, лекуваше млада жена со тремор и нејасен говор. По нејзината смрт, тој идентификувал плаки во нејзиниот мозок, кои ги нарекол „sclerose en plaques.“. Тој ги поврза овие плаки со неговите други клинички опсервации и стана првиот што ја дијагностицира МС како посебна болест.3, 4

Во 1878 година, францускиот научник д-р Луис Ранвие го открил миелинот, кој ги штити и поддржува нервните клетки и е оштетен кај пациенти со МС.4

Со седиште на Универзитетот во Единбург, патологот д-р Џемјс Доусон направи чекор напред во патологијата на МС во 1916 година кога за првпат опиша микроскопско оштетување на миелинот и воспаление на крвните садови кои се случуваат во мозокот.8

Во 1933 година, американскиот научник д-р Томас Риверс докажа дека МС не е вирусно заболување кога можеше да покаже дека симптомите на МС може да се појават кај животни на кои им е инјектиран здрав миелин и предизвикување автоимун одговор. Оваа животинска форма на болеста беше наречена експериментален алергиски енцефаломиелитис (ЕАЕ).4

Во 1959 година, американскиот невроимунолог д-р Филип Патерсон утврдил дека Т-клетките се вклучени во појава на ЕАЕ кога ја пренел болеста од едно животно на друго преку инјекција на овие имуни клетки.5, 6

Во 1960 година, група научници откриле друг вид на имунолошка клетка, наречена Б-клетка, во цереброспиналната течност кај луѓето со МС, што беше голем чекор напред во дијагностицирањето.7

Во следните две децении, улогата на човечкиот имунолошки систем кај МС беше дополнително истражена. Помеѓу 1960 година и 1970 година, повеќе научници потврдија дека МС е имуно посредувана болест..8, 9

Во 1981 година, британски истражувач д-р Иан. Р. Јанг користеше магнетна резонанца (анг. magnetic resonance imgaing, MRI) за да погледне во мозокот на лице со МС. По првото скенирање, стана очигледно дека дури и кога пациентот не покажува симптоми, MRI може да се користи за да се идентификуваат знаците на болеста..8

Неврологот Џон Куртцке ја воспостави Expanded Disability Status Scale (EDSS), која се користи за проценка на луѓето со МС во клиничка пракса и клинички студии.10 Некои од мерките вклучуваат визуелна функција, координација и тешкотии при движење на екстремитетите.

Во 90-тите, првите третмани беа развиени за да помогнат во контрола на болеста, но не и лекувањето на знаците и симптомите на МС. Беа одобрени неколку третмани за инјектирање за да се намали фреквенцијата на релапси на нервниот систем кај луѓе со релапсна МС (РМС), најчестата форма на болеста.8 Оттогаш, беа развиени дополнителни лекови кои ја забавуваа акумулацијата на инвалидноста.

Откриени се нови третмани со различни механизми на дејство и начини на администрација и одобрени за третман на релапсна МС. Повеќето третмани се насочени кон функцијата на Т-клетките како нивен примарен механизам на ефикасност. И покрај многуте успеси кај РМС, за третман на примарна прогресивна форма на МС постои само еден одобрен лек.

Во последните две децении, научниците продолжија да учат за МС. Најновото истражување сугерира дека Б-клетките играат важна улога во прогресијата на болеста.11, 12

Референци

1. Medaer, R. (1979). Does the history of multiple sclerosis go back as far as the 14th century? Acta Neurologica Scandinavica. 60(3): 189–92.

2. Murray, T. (2009). Robert Carswell: The First Illustrator of MS. The International MS Journal. 2009. 16, 98–101.

3. Compston, A., Lassmann, H., McDonald, I. (2006.). McAlpine's Multiple Sclerosis (Fourth Edition). London: Churchill Livingstone. 3–6.

4. Rolak, L. (2003). MS: The Basic Facts. Clinical Medicine & Research. 1 (1), 61–62.

5. Paterson, P. (1960). Transfer Of Allergic Encephalomyelitis In Rats By Means Of Lymph Node Cells. The Journal of Experimental Medicine. 111, 119–1947.

6. Fletcher, J et al. (2010). T cells in multiple sclerosis and experimental autoimmune encephalomyelitis. Clinical and Experimental Immunology. 162, 1–11.

7. Holmøy, T. (2009). The Discovery of Oligoclonal Bands: A 50-Year Anniversary. European Neurology. 62, 311–315.

8. Rolak, L. (2009). The Basic Facts: The History of MS. National MS Society. 1–11.

9. Steinman, L. (2003). Optic Neuritis, A New Variant of Experimental Encephalomyelitis, A Durable Model for All Seasons, Now In Its Seventieth Year. The Journal of Experimental Medicine. 197 (9), 1065–1071.

10. Kurtzke, J. (1983). Rating neurologic impairment in multiple sclerosis: An expanded disability status scale (EDSS). Neurology. 33, 1444–52.

11. Disanto, G.; Morahan, J. M.; Barnett, M. H.; Giovannoni, G.; Ramagopalan, S. V. (2012). The evidence for a role of B cells in multiple sclerosis. Neurology. 78 (11), 823–32.

12. Hauser, S. et al. (2008). B-Cell Depletion with neuroparalytic accidents in Relapsing–Remitting Multiple Sclerosis. New England Journal of Medicine. 358, 676–88.