Форми на мултипла склероза:
Кои се сличностите и разликите?

Мултипла склероза (МС) е болест на централниот нервен систем (ЦНС), кој вклучува мозок, 'рбетен мозок и оптичките нерви. Патофизиологијата е слична за секого, но нејзиниот тек и симптоми се разликуваат од личност до личност.

Повеќето луѓе со МС при поставување на дијагнозата имаат релапсно-ремитентна (РРМС) или примарно прогресивна форма на МС (ППМС).

Истражете ги сличностите и разликите помеѓу овие две форми на МС.

Која е сличноста помеѓу овие форми на МС?

  • Патофизиологија

    Кликнете за да дознаете повеќе

    Кај секоја форма на МС, имунолошкиот систем ги напаѓа нервните клетки во ЦНС, што може да предизвика симптоми и инвалидитет.

    Кај секоја форма на МС, имунолошкиот систем ги напаѓа нервните клетки во ЦНС, што може да предизвика симптоми и инвалидитет.

  • Тек на болеста

    Кликнете за да дознаете повеќе

    И РРМС и ППМС се карактеризираат со влошување на знаците или симптомите во одреден момент во текот на болеста.

    И РРМС и ППМС се карактеризираат со влошување на знаците или симптомите во одреден момент во текот на болеста.

  • Симптоми

    Кликнете за да дознаете повеќе

    Симптомите се слични кај сите форми на МС, но се разликуваат за секоја личност, без разлика на формата.

    Повеќето луѓе со РРМС и ППМС доживуваат зголемување на физичкиот инвалидитет во одреден момент од животот.

  • Дијагноза

    Кликнете за да дознаете повеќе

    И мажите и кај жените можат да се дијагностицираат со РРМС и ППМС.

    И мажите и кај жените можат да се дијагностицираат со РРМС и ППМС.

  • Активност на болеста

    Кликнете за да дознаете повеќе

    Активноста на болеста може да биде видлива преку појава на нови или влошување на постоечките знаци или симптоми или преку откривање на мозочни лезии (воспалени или оштетени делови во централниот нервен систем) кои се откриваат со помош на специјална опрема како магнетна резонанца (анг. MRI, magnetic resonance imaging).10

    Активноста на болеста може да биде видлива преку појава на нови или влошување на постоечките знаци или симптоми или преку откривање на мозочни лезии (воспалени или оштетени делови во централниот нервен систем) кои се откриваат со помош на специјална опрема како магнетна резонанца (анг. MRI, magnetic resonance imaging).10

  • Третмански цели

    Кликнете за да дознаете повеќе

    Важна цел при третман на РРМС и ППМС е да се успори прогресијата на инвалидитетот колку што е можно порано.

    Важна цел при третман на РРМС и ППМС е да се успори прогресијата на инвалидитетот колку што е можно порано.

Како се разликуваат овие форми на МС?

Повлечете го лизгачот налево или надесно за да ги истражите разликите кај овие форми на МС.

Форми на МС при поставување на дијагноза

Релапсно-
ремитентна МС  
(РРМС)
Примарно
прогресивна МС
(ППМС)
ППМС е прогресивна форма која доведува до тешок инвалидитет. Околу 15% од лицата со МС се дијагностицирани со оваа форма. 1
РРМС е најчестата форма на болеста. Околу 85% од лицата со МС се иницијално дијагностираат со РРМС. 1

Тек на болеста

Релапсно-
ремитентна МС  
(РРМС)
Примарно
прогресивна МС
(ППМС)
ППМС е прогресивна форма на болеста која се карактеризира со симптоми кои постојано се влошуваат, обично без изразени релапси или периоди на ремисија. 4 Сепак, некои лица со ППМС можат да имаат релапси.

ППМС има тенденција да биде поинвалидизирачка во споредба со РРМС. Акумулацијата на неповратната инвалидност е двојно поголема кај ППМС отколку кај РРМС, што може да значи дека луѓето со ППМС почесто ќе имаат потреба од ортопедски помагала или инвалидска количка.
РРМС се карактеризира со епизоди на појава на нови или влошување на постоечките знаци или симптоми (релапси) проследени со периоди на опоравување (ремисија). 2,3 Опоравувањето помеѓу релапсите може да биде целосно или може да остави долготрајни проблеми.

Симптоми

Релапсно-
ремитентна МС  
(РРМС)
Примарно
прогресивна МС
(ППМС)
Најчестите симптоми кај ППМС вклучуваат прогресивна слабост, проблеми со мобилноста и спастичност. Овие симптоми не се единствени кај ППМС, но имаат тенденција да бидат поупорни и потешки за управување. 5 Лицата со ППМС исто така може да имаат повеќе проблеми со размислување и зборување во споредба со лицата со РРМС. 6

Постои нагло намалување на квалитетот на живот по загубата на функцијата на рацете, што може да се случи порано кај лицата со ППМС. 7
Најчестите симптоми кај РРМС вклучуваат епизоди на напади на замор, вкочанетост, проблеми со видот, спастичност или вкочанетост и проблеми со дебелото црево и мочниот меур.

Возраст при поставување на дијагноза

Релапсно-
ремитентна МС  
(РРМС)
Примарно
прогресивна МС
(ППМС)
ППМС обично се дијагностицира 10 години подоцна од РРМС, 5 откако ќе се идентификува постојан пад на физичките способности и исклучување на други болести. Ова значи дека дијагнозата најчесто се јавува кај луѓе на возраст од 40 до 50 години.
РРМС обично се дијагностицира кај лица на возраст од 20 до 30 години.

Однос помеѓу мажи и жени

Релапсно-
ремитентна МС  
(РРМС)
Примарно
прогресивна МС
(ППМС)
ППМС се среќава подеднакво и кај мажите и кај жените. 5
РРМС се среќава два до три пати почесто кај жените наспроти мажите. 9

Активност на болеста

Релапсно-
ремитентна МС  
(РРМС)
Примарно
прогресивна МС
(ППМС)
Лицата со ППМС обично имаат помал број на активни лезии во споредба со лицата со РРМС и повеќе лезии во 'рбетниот мозок што може да доведат до проблеми со одењето. 8
Лицата со РРМС честопати имаат поактивни лезии отколку лицата со ППМС.

Незадоволени медицински потреби

Релапсно-
ремитентна МС  
(РРМС)
Примарно
прогресивна МС
(ППМС)
ППМС е болест која предизвикува голема инвалидност, затоа третманот треба да се заснова на клиничката потреба и да се започне што е можно порано.

Неодамнешниот напредок во научното разбирање на МС резултираше со развој на нови третмани кои можат да ја успорат или стопираат прогресијата на болеста кај ППМС. Во моментов има само еден одобрен лек за третман на лицата со ППМС.
И покрај достапните третмани, некои лица со РРМС продолжуваат да имаат активна болест и влошување на инвалидноста.

Неодамнешниот напредок во научното разбирање на МС резултираше во развој на третмани кои можат ефикасно да ја успорат или стопираат прогресијата на болеста кај РРМС.

Повеќе информации

Референци

  • 1. National Multiple Sclerosis Society. Types of MS. Достапно на: http://www.nationalmssociety.org/What-is-MS/Types-of-MS. пристапено: јуни 2017 г.
  • 2. Lublin F.D., Reingold S.C. (1996) Defining the clinical course of multiple sclerosis: results of an international survey. National Multiple Sclerosis Society (USA) Advisory Committee on Clinical Trials of New Agents in Multiple Sclerosis. Neurology, 46(4):907–11.
  • 3. Lublin F.D. et al. (2014). Defining the clinical course of multiple sclerosis. Neurology, 83(3):278-86.
  • 4. MS Society. Primary Progressive (PPMS). Достапно на: https://www.mssociety.org.uk/what-is-ms/types-of-ms/primary-progressive-ppms. пристапено: јуни 2017 г.
  • 5. Holland NJ, Schneider DM, Rapp R, Kalb RC. Meeting the Needs of People with Primary Progressive Multiple Sclerosis, Their Families, and the Health-Care Community. International Journal of MS Care. 2011;13(2):65-74.
  • 6. Planche V., Gibelin M., Cregut D., Pereira B., Clavelou P. Cognitive impairment in a population-based study of patients with multiple sclerosis: differences between late relapsing-remitting, secondary progressive and primary progressive multiple sclerosis. Eur J Neurol. 2016;23(2):282-289.
  • 7. Kobelt, Gisela, et al. (2017). New insights into the burden and costs of multiple sclerosis in Europe. Multiple Sclerosis Journal, 23(8):1123–1136. Достапно на: http://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/1352458517694432.
  • 8. Multiple Sclerosis International Federation. What is MS? Достапно на: http://www.msif.org/about-ms/what-is-ms/. пристапено: јуни 2017 г.
  • 9. Multiple Sclerosis International Federation. (2013). Atlas of MS 2013. Достапно на: http://www.msif.org/about-us/advocacy/atlas/. пристапено: јуни 2017 г.
  • 10. Erbayat A, et al. (2013). Reliability of classifying multiple sclerosis disease activity using magnetic resonance imaging in a multiple sclerosis clinic. JAMA Neurol, 70(3):338-44.